De kengetallen geven in combinatie met elkaar inzicht in de financiële weerbaarheid en flexibiliteit van de begroting. Zo wordt u in staat gesteld om gemakkelijker inzicht te verkrijgen in de financiële positie en over de baten en de lasten van de provincie. De verplichte kengetallen vormen een verbinding tussen de verschillende aspecten die Provinciale Staten in hun beoordeling van de financiële positie moeten betrekken om daar een verantwoord oordeel over te kunnen geven. De verplichte kengetallen zijn uitgebreid met de vrijwillig toegevoegde kengetallen Belastingcapaciteit opcenten motorrijtuigenbelasting (MRB) ten opzichte van wettelijk maximum en Ratio Weerstandsvermogen.
De weerbaarheid van de begroting geeft de mogelijkheden aan om op korte termijn financiële risico's te kunnen incasseren zonder direct in de begroting en daarmee in de beleidsambities te hoeven ingrijpen.
De flexibiliteit van de begroting geeft de wendbaarheid van de begroting aan, waarmee eventuele extra onverwachte uitgavenstijging of inkomstendaling gedekt kunnen worden.
De kengetallen zijn:
A. Structurele exploitatieruimte
De ratio Structurele exploitatieruimte geeft aan welke structurele ruimte we hebben om onze eigen lasten te dragen. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten biedt meer flexibiliteit dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn.
B. Solvabiliteitsratio
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin we in staat zijn aan onze financiële verplichtingen te voldoen. De mate van weerbaarheid en flexibiliteit geeft in combinatie met de andere kengetallen, zoals structurele exploitatieruimte en belastingcapaciteit, een indicatie over de financiële positie van een provincie. De solvabiliteitsratio geeft aan hoe groot het eigen vermogen is als percentage van het totale vermogen.
C1. Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van gemiddelde tarief opcenten MRB van provincies
Deze ratio geeft aan hoe de belastingdruk in onze provincie zich verhoudt ten opzichte van het gemiddelde tarief van alle provincies. Het is niet bekend hoe het gemiddelde tarief opcenten MRB zich gaat ontwikkelen. Het gemiddelde tarief is daardoor vanaf 2025 ongewijzigd.
C2. Belastingcapaciteit opcenten MRB ten opzichte van wettelijk maximum tarief opcenten MRB
Deze ratio geeft aan hoe de belastingdruk in onze provincie zich verhoudt tot het wettelijk maximumtarief. Het is niet bekend hoe het landelijk maximumtarief opcenten MRB zich gaat ontwikkelen. Het landelijk maximumtarief opcenten MRB is vanaf 2024 ongewijzigd.
D. Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitaties geeft een indicatie van het financiële risico dat we lopen in verband met onze grondportefeuille. Het kengetal wordt berekend door de boekwaarde van de grondexploitaties af te zetten tegen de totale baten van onze provincie (exclusief onttrekkingen aan reserves).
E1/2. Netto schuldquote
De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van onze provincie ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Een negatieve uitkomst betekent dat er geen netto-schuld is.
F. Ratio weerstandsvermogen
De ratio weerstandsvermogen in relatie met de reserve Weerstandsvermogen geeft aan dat we het benodigde weerstandsvermogen kunnen dekken.
De tabel met signaalwaarden van de kengetallen ziet er als volgt uit:
(MRB= motorrijtuigenbelasting)
Criteria kwalificatie kengetal | Gezond | Neutraal | Risicovol | |
A. | Structurele exploitatieruimte | > 0% | 0% | < 0% |
|---|---|---|---|---|
B. | Solvabiliteitsratio | > 50% | 20% - 50% | < 20% |
C1. | Belastingcapaciteit opcenten MRB t.o.v. gemiddelde tarief opcenten MRB van provincies | < 95% | 95% - 105% | > 105% |
C2. | Belastingcapaciteit opcenten MRB t.o.v. wettelijk maximum tarief opcenten MRB | < 90% | 90% - 95% | > 95% |
D. | Grondexploitatie | < 20% | 20% - 35% | > 35% |
E1. | Netto schuldquote | < 90% | 90% - 130% | > 130% |
E2. | Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen | < 90% | 90% - 130% | > 130% |
F. | Ratio weerstandsvermogen | > 1,4 | 1 - 1,4 | < 1 |
De in de tabel hieronder ingevulde kengetallen van de provincie Utrecht voor de jaren 2025-2028 zijn gebaseerd op de geprognosticeerde balansen van 2025 tot eind 2028. Die vindt u in de uiteenzetting van de financiële positie in paragraaf 4.1.5. De kengetallen van 2023 zijn gelijk aan de jaarrekening 2023 en van 2024 zijn gelijk aan de geprognosticeerde balans uit de begroting 2024.
Financieel kengetallen | Jaarrekening 2023 | Primitieve | Begroting 2025 | Raming | Raming | Raming | |
A. | Structurele exploitatieruimte | 9% | 6% | 3% | 3% | 4% | -2% |
B. | Solvabiliteitsratio | 61% | 43% | 42% | 39% | 37% | 33% |
C1. | Belastingcapaciteit opcenten MRB t.o.v. gemiddelde tarief opcenten MRB van provincies | 94% | 97% | 96% | 99% | 101% | 103% |
C2. | Belastingcapaciteit opcenten MRB t.o.v. wettelijk maximum tarief opcenten MRB | 67% | 59% | 61% | 62% | 64% | 65% |
D. | Grondexploitatie | 4% | 5% | 3% | 4% | 2% | 3% |
E1 | Netto schuldquote | 42% | 82% | 81% | 87% | 87% | 95% |
E2. | Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte geldleningen | 41% | 82% | 81% | 87% | 87% | 94% |
F. | Ratio weerstandsvermogen | 2,2 | 1,7 | 1,9 | 1,9 | 1,9 | 1,9 |
Samenhang kengetallen
Een afzonderlijk kengetal zegt weinig over de financiële positie van de provincie. De kengetallen dienen daarom in samenhang beoordeeld te worden. Het gaat hierbij om de exploitatie en de balanspositie. De kengetallen structurele begrotingsruimte en belastingcapaciteit opcenten MRB geven aan of er voldoende structurele ruimte in de exploitatie is en welke mogelijkheid we hebben om de structurele baten te vergroten. De kengetallen solvabiliteitsratio, netto schuldquote en grondexploitatie hebben betrekking op de balans.
Beoordeling kengetallen
Het algemene beeld van deze begroting is dat onze provincie voor het begrotingsjaren 2025-2027 nog solide en flexibel is om extra uitgavenstijgingen te kunnen dekken, gebaseerd op besluiten in deze begroting. De structurele baten zijn in 2025-2027 hoger dan de structurele lasten en de ratio van het weerstandsvermogen is 1,9 en gezond te noemen. Vanaf 2028 neemt de structurele ruimte af naar -2%. Dit is het gevolg van langjarige investeringsbeslissingen die pas na deze collegeperiode
zullen vallen. Deze investeringen beperken de financiële ruimte van de provincie.
In hoofdstuk 1.3 is het financiële beeld over het saldo van de begroting nader geduid.
In de balanspositie zien we dat de solvabiliteitsratio daalt van 61% in 2023 naar 33% in 2028. In samenhang hiermee zien dat de nettoschuldquote oploopt van 42% in 2023 naar 94% in 2028. Dit past in de ontwikkeling van een toename van de investeringen in de komende jaren en de inzet van de reserves. De ratio's van de grondexploitatie in 2025-2028 zijn gezond te noemen. Dit geldt ook voor de ratio van het weerstandsvermogen van 1,9.